LEA SYMBOLS®test materyallerinin 4 seti içinde oyun kartları, küçük çocuklarda görme keskinliğini değerlendirmede en basit  yöntemdir.  Ayrıca benzer/farklı, büyük/küçük, daha büyük/daha küçük kavramları öğrenmelerine de yardımcıdır.

Tipik gelişen küçük bir çocuğun görme keskinliğini değerlendirirken öncelikle  LEA3-D pazılını kullanırız (#251600). Müspet şekillerde “eş“ kavramı geliştikten sonra pazılları  Oyun kartlarında ki kendi resimleri üzerine ve  daha sonra giderek küçülen resimlerinin üzerine yerleştirebiliriz. Sıklıkla çocuk, şekilleri adlandıracaktır. Her ad kabul edilir.

  
Figure 1.

Tek sembol testi ile temel ölçüm

Oyun kartları ile görme keskinliği ölçümü için öncelikle cevap yöntemini belirleyin. Eğer çocuk sembolleri tanıyor, isimlendiriyor veya simgeliyor ise veya LEA3-D cevap anahtarını kullanıyor ise,  başlayabilirsiniz:

• En büyük sembollü kartlardan birini 20-40 cm den masa üzerinde veya havada görme alanının altında olacak şekilde gösteriniz .(Çocuğun görme alanı içinde olması şarttır.) Fig.1.
• Cevap doğru ise başka ve bir sonraki küçüklükte sembol ihtiva eden bir kart gösteriniz.( çocuklar sembollere iki defa  aynı ismi söylemeye eğimli değillerdir).
• Çocuk 5 şekilden üçünü doğru söyleyene kadar  sembolleri küçülterek devam ediniz. Dört kartdan birini iki kez göstermeniz gerekmektedir.
• Görme keskinliği hesaplayınız:

VA= metre cinsinden uzaklık / M boyutu =m/M

Eğer çocuk 0.63M kartların, 40 cm den hepsini doğru görür ise 60 cm den.(2’),  gösteriniz. Bu 1.0 (6/6,20/20) görmeye eş değerdir. Çocuk hepsini doğru görür ise daha fazla zorlamayın çünkü bu görüş küçük çocuklar ve gelişim geriliği olan çocuklar için yakın görmenin dış sınırındadır. Takip notunuza VA=1.0(6/6,,20/20) 60 cm den oyun kartları diye yazın.

Yakın mesafelerdeki küçük değişiklikler, görmeyi uzun mesafelere göre daha fazla etkiler, bu nedenle mesafeyi sabit tutmaya çalışın. Ölçümü cetvel ile değil karışla yapın.

Zihinsel engelli çocuklar, küçük çocuklarla aynı tekniği kullanır ve kartı pazıl tahtası üzerine koyarak cevaplandırırlar.

Zihinsel engelli çocuklar “Eş” kelimesini kartda ki sembolü geniş optotype ile eşleştirmesine rağmen anlamada zorlanabilir. Eğer çocuk oyun kartını LEA 3-D pazıl da, yukarıda ki videoda ki gibi, yanlış boşluğa koyar ise, kartın üzerindeki resmi adlandırmasını isteriz.

Çocuk, cevabın yanlış olduğunu asla bilmemelidir. Çocuğun motivasyonu kayıp olursa, çalışma başka güne ertelenmelidir. Bu çocuklar, bire bir ve sessiz bir ortamda çalıştırılmalıdırlar.

Ciddi CP li çocuklarda olduğu gibi, konuşmayan, ağır iletişim bozukluğu olan çocuklarda tek tek sembollerle görme keskinliğinin ölçülmesi, sıklıkla değerlendirmeye başlarken  ilk uygulanan testdir. Bu çocuklar sıra şeklindeki testlere odaklanmayı öğrenmelidirler, bu onların eğitiminin bir parçasıdır. Bu çalışmada özel eğitimci veya terapisti kafayı desteklerse sonuç daha olumlu olur.

Figure 3.

LEA oyun kartları ile yakın görmenin ölçülmesi A. Çocuk desteklenmelidir. Terapist test edenin elindeki karta bakmaz (ok)  B.Çocuk bakış değiştirerek ve kafayı çevirerek çevaplandırır. Bu kameraya alınmalı veya üçüncü bir şahıs tarafından  tespit edilmelidir.

Yakın mesafelerde görme keskinliğinin ölçümü için serebral palsili ve iletişim bozukluğu olan çocuklar öncelikle oyun kartları ile değerlendirilir. Gözlüksüz, görüntünün net olduğu mesafede veya uygun yakın gözlük verilerek uygulama yapılır. Çocuğun önünde geniş cevap kartları ve test kartından geniş karta geçişte  göz hareketlerini kayıt eden kamera bulunur. Çocuk başı destekli iken bakışını ve kafasını çevirerek  cevaplandırır. Bu çocukta göz hareketleri kafa hareketlerinden ayrışmamıştır.

Bu test çok zaman alır ve sıklıkla günün belirli bir zamanında yapılmalıdır. Bu nedenle okulda çocuğun işlevinin en iyi ve en kötü olduğu dönemlerde uygulanmalıdır. Bu çalışma öğretmenleri, çocuğun kısa süreli olan iyi zamanları hakkında bilgilendirir.

Küçük ve daha büyük çocuklar için test koşulları

Gelişim geriliği olan genç ve daha büyük çocuklarda oyuna alışkanlık sağlamak için bire bir  oynamak gerektir. Büyük çocuklar kağıtları ağızlarına alabilirler. Dikkat edilmelidir.

Seviye I: Her sembolü ayrı ayrı eşleştirme

1. Her  boydaki” ev” sembollü  bütün oyun  kartları “Ev” flash kartının yanına yığılır. Aynı işlem “elma”, “ top”  ve” kutu”  için yapılır.

Seviye II. İki veya daha fazla sembolü eşleme

1. Çocuğa iki farklı sembollü kartların değişik boyutlardaki  karışımını verin ve bunları  flash kartla  uygun olacak şekilde cinslerine göre ayırmasını ve sıralamasını isteyin.
   
   Eğer çocuk için kartların sayısı çok fazla ise her iki sembolden 3-4 adet seçip verin.

2. Basamağı tekrarlayın ve 3. Bir sembol ilave edin. Daha sonra 4 sembolü ve flash kartını ilave edin .

3. Üstüste sıralama yerine yan yana dizdirin

4. Kartları en büyükten en küçüğe doğru sıralayın.

Her oyun koşulunda çocuğun görmek de zorlandığı boyutları kullanmadığınızdan emin olun.

Oyunun ortasında çocuk 3D şekillerle oynamak ister ise buna izin verin. Çocuk taktil bilgiye ihtiyaç duyabilir.

Görme Keskinliği

Oyun esnasında çocuğun gördüğü en küçük sembol, size çocuğun ortalama görme keskinliği hakkında fikir verir. Ölçüm için en küçük sembolü gördüğü mesafenin ölçülmesi gerekir. Oyun havasını bozmamak için ölçüm karışla yapılmalıdır. Çocuğa 3D pazılı kartın üzerine eşleyecek şekilde koymasını isteyerek de görme keskinliğini ölçebiliriz (Fig. 1).

Lea oyun kartlarını çiftli oyun olarak oynarsanız, çocuk motive olur ve eşik değerdeki görmesini kullanabilir (Fig. 4).

Görme keskinliği değerleri

Snellen kesirleri yakın görmede kullanımı uygun değildir çünkü ölçüm hakkında yanlış fikir verebilirler. Ör. 20/80 (6/24) 16 in (40 cm) den ölçülünce 16/64 veya 20/80 olarak yazılır ama kimse bunun görme derecesi olduğunu anlamaz. Ondalık yazma daha uygundur ancak US de bu ifade yerleşmemiştir.

Oyun kartlarının arkasında M değerleri vardır. Tablo 1-3 de  16, 8, 4 inch (40 cm, 20 cm, 10 cm) deki mesafelerden olçüldüğün de bulunan değerler verilmiştir.

Eğer çocuk 1.0M sembolü tabloda verilenden farklı  Ör. 5 inch de fark etti ise tablo 1 deki en yakın değer, bu durumda 4inch  kullanılır.

Benzer şekilde İngiliz birimleri kullanılmıştır ve 1.6M kartları 12 cm den tanındı ise:

Ondalık ifade kullanıldı ise hesaplama 12cm/10cmx0.06=0.07 veya tekstin başlangıcındak VA= m/M formülü kullanılarak.

Metrik sistem kullanırken görme keskinliği kullanılan mesafe (metre  cinsinden) M-değerine bölünerek de görme keskinliği saptanabilir: 0.12m/1.6M=0.07.

Eğer hesaplama zor geliyorsa M değeri ve m cinsinden mesafenin yazılması da takip için yeterli olabilir. Tembel gözün takibinde olduğu gibi, her iki gözün görme keskinlikleri mukayese edilecek ise her iki kartı, monooküler muayene de eşit mesafeden göstermeliyiz. Böylece herhangi bir hesaplamaya ihtiyaç kalmaksızın  her  iki göz arasında ki görme keskinliği farkını ölçebiliriz.

M-unit, metrik sisteme dahil olupreferans objesi Cnin 5 derecelik görme açısı ile tanındığı mesafedir.

Tercüme: Doç. Dr.Nazan Baykan